Akupresura - wszystko co musisz o niej wiedzieć!

Akupresura - co to?

Akupresura to masaż, który polega na uciskaniu konkretnych punktów na ciele. Punkty te są szczególnie wrażliwe na impulsy bioelektryczne. Według starożytnych przepływa przez nie energia życiowa. Akupresura jest metodą leczenia, która należy do medycyny niekonwencjonalnej wywodzącej się z tradycyjnej chińskiej medycyny. W tej metodzie ciało uciskamy, nie wbijamy igieł, jak w akupunkturze. Obecnie akupresura staje się coraz popularniejszą metodą leczenia alternatywnego na świecie.

Historia i pochodzenie akupresury

Akupresura jest jedną z najstarszych technik leczniczych na świecie, mającą swoje korzenie w starożytnych Chinach. Jej historia sięga co najmniej 3000 lat p.n.e., choć niektóre źródła sugerują, że może być jeszcze starsza, nawet 5000 lat p.n.e. Wczesne chińskie teksty medyczne, takie jak „Huangdi Neijing” (Kanon Medycyny Żółtego Cesarza), zawierają pierwsze wzmianki o wykorzystaniu ucisku punktów na ciele do leczenia różnych dolegliwości. Akupresura była częścią szerszej praktyki medycyny chińskiej, która obejmowała również akupunkturę, ziołolecznictwo i inne techniki holistyczne.

Na początku, akupresura była stosowana głównie przez mnichów, lekarzy i filozofów chińskich, którzy wierzyli, że ciało ludzkie jest przeniknięte przez sieć kanałów energetycznych zwanych meridianami. Przez stulecia technika ta była przekazywana z pokolenia na pokolenie, głównie w formie ustnej tradycji, zanim zaczęto ją zapisywać. W miarę rozprzestrzeniania się chińskiej kultury i medycyny do innych części Azji, takich jak Japonia, Korea czy Indie, akupresura zyskała popularność i zaczęła ewoluować, dostosowując się do lokalnych tradycji i praktyk medycznych.

Współcześnie akupresura jest uznawana za integralną część medycyny alternatywnej na całym świecie. Choć jej popularność rosła powoli na Zachodzie, od połowy XX wieku zaczęła zyskiwać na znaczeniu dzięki wzrastającemu zainteresowaniu technikami naturalnego leczenia oraz holistycznym podejściem do zdrowia. Obecnie, akupresura jest szeroko stosowana zarówno jako samodzielna metoda terapii, jak i uzupełnienie konwencjonalnych metod leczenia.

Filozofia i mechanizm działania akupresury

Filozofia energii Qi: Yin i Yang

W chińskiej medycynie energia Qi (wymawiana „czi”) jest postrzegana jako życiodajna siła, która przepływa przez wszystkie żywe istoty. Jest to niewidzialna energia, która jest odpowiedzialna za funkcjonowanie ciała i umysłu. Qi jest obecna w każdym aspekcie życia, od oddychania po funkcjonowanie organów wewnętrznych.

Qi przepływa przez ciało za pośrednictwem sieci kanałów energetycznych zwanych meridianami. Utrzymanie niezakłóconego przepływu Qi jest kluczowe dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Każdy z głównych organów ma swój własny przepływ Qi, który musi być zrównoważony, aby organizm funkcjonował prawidłowo.

W tradycyjnej medycynie chińskiej Qi może być podzielona na różne rodzaje, takie jak „Wei Qi” (ochronna energia, która chroni ciało przed chorobami) i „Ying Qi” (odżywcza energia, która krąży wewnątrz ciała). Każdy z tych rodzajów Qi pełni specyficzne funkcje w organizmie.

Równowaga Yin i Yang jako fundament zdrowia w chińskiej medycynie

Yin i Yang to dwie pierwotne, przeciwstawne, ale komplementarne siły, które są fundamentem chińskiej filozofii zdrowia. Yin symbolizuje cechy takie jak zimno, ciemność, pasywność, podczas gdy Yang reprezentuje ciepło, jasność, aktywność. Według tej filozofii, wszystko we wszechświecie, w tym w ludzkim ciele, jest zbudowane na balansie między tymi dwiema siłami.

W zdrowym organizmie Yin i Yang są w równowadze. Gdy jedna z tych energii dominuje nad drugą, dochodzi do zaburzeń, co może prowadzić do problemów zdrowotnych. Na przykład, nadmiar Yin może objawiać się zimnymi kończynami, zmęczeniem i apatią, podczas gdy nadmiar Yang może prowadzić do gorączki, stanów zapalnych i nadpobudliwości.

Akupresura działa na zasadzie przywracania równowagi między Yin i Yang poprzez stymulowanie odpowiednich punktów na ciele, co pomaga odblokować przepływ Qi. Poprzez uciskanie tych punktów, terapeuta może pomóc w rozproszeniu nadmiaru energii lub wzmocnieniu niedoboru, co przywraca harmonię w organizmie.

Jak działa akupresura? 

Mechanizmy działania akupresury z perspektywy chińskiej:

• Odblokowanie przepływu energii przez meridiany - Zgodnie z chińską medycyną, akupresura działa poprzez stymulację punktów akupresurowych, które leżą na meridianach, czyli kanałach energetycznych. Ucisk na te punkty ma na celu odblokowanie przepływu Qi i przywrócenie harmonii w organizmie.
• Wpływ na narządy wewnętrzne - Każdy meridian jest połączony z określonym narządem lub układem w ciele, dlatego stymulacja odpowiednich punktów może bezpośrednio wpływać na funkcjonowanie tych narządów. Na przykład, punkt na stopie może być połączony z wątrobą, a jego stymulacja może pomóc w leczeniu dolegliwości wątrobowych.
• Harmonizacja energii - Akupresura dąży do harmonizacji energii w ciele, co jest kluczowe dla zdrowia. Przykładem może być zastosowanie akupresury w leczeniu bezsenności, gdzie stymulacja odpowiednich punktów na ciele może pomóc uspokoić nadmiar energii Yang i wzmocnić energię Yin, co sprzyja lepszemu zasypianiu.

Zachodnia interpretacja akupresury:

• Stymulacja zakończeń nerwowych - Z perspektywy zachodniej medycyny, akupresura jest interpretowana jako metoda stymulacji zakończeń nerwowych. Ucisk na punkty akupresurowe wysyła sygnały przez układ nerwowy do mózgu, co może prowadzić do wydzielania endorfin i innych neuroprzekaźników, które działają przeciwbólowo i relaksująco.
• Wpływ na układ nerwowy i hormonalny - Akupresura może wpływać na układ nerwowy autonomiczny, który kontroluje funkcje nieświadome, takie jak trawienie, oddychanie i krążenie krwi. Poprzez stymulację odpowiednich punktów, można wpływać na pracę narządów i regulację hormonalną, co może przynosić ulgę w stanach stresowych, bólach i innych dolegliwościach.

Wiesz już czym jest i jak działa akupresura, a jakie są jej rodzaje?

Rodzaje akupresury

W akupresurze wyróżnia się dwa rodzaje masażu:

• Masaż pobudzający - polega na szybkim i rytmicznym uciskaniu określonych punktów na ciele. Ruchy są dynamiczne i często wykonywane w krótkich seriach, co powoduje intensywną stymulację punktu akupresurowego. Technika ta jest szczególnie użyteczna, gdy celem jest pobudzenie organizmu, zwiększenie energii lub poprawa krążenia. Jest stosowana, gdy pacjent odczuwa zmęczenie, osłabienie, apatię lub potrzebuje szybkiego zastrzyku energii.
• Masaż hamujący - polega na okrężnych, stopniowo wzmacnianych ruchach uciskających, które są wykonywane powoli i z dużym naciskiem. Celem tej techniki jest uspokojenie i zrelaksowanie ciała. Technika ta jest używana, gdy pacjent potrzebuje relaksacji, redukcji napięcia lub zmniejszenia bólu. Stosuje się ją w przypadku nadmiernego pobudzenia, stresu, stanów lękowych lub problemów ze snem.

Techniki akupresury:

• Ucisk palcami to najprostsza i najczęściej stosowana technika akupresury, w której terapeuta używa kciuków, palców wskazujących lub innych palców do uciskania punktów akupresurowych na ciele. Nacisk może być delikatny lub silny, w zależności od potrzeb pacjenta i lokalizacji punktu.
• Masaż paznokciami polega na delikatnym drapaniu lub uciskaniu paznokciami określonych punktów na ciele. Technika ta jest bardziej intensywna i może być stosowana do silniejszej stymulacji punktów akupresurowych.
• Masaż drewnianą pałką. W tej technice używa się specjalnych drewnianych pałek, które są stosowane do masażu punktów akupresurowych. Pałki mogą być używane do wywierania większego nacisku na punkty, co jest trudne do osiągnięcia za pomocą samych palców.

Akupresura - punkty na ciele, czyli jak rozpoznać mapę ciała

W akupresurze stosuje się punkty akupresurowe. Są to konkretne miejsca na ciele, w których skrzyżowane są meridiany, czyli kanały energetyczne. W tych kanałach właśnie przepływa energia życiowa. Punkty te umieszczone są na całym ciele, ale najważniejsze z nich znajdują się na rękach, nogach, brzuchu, głowie, szyi oraz plecach. Jeśli chcemy się pozbyć bólu głowy, możemy to zrobić naciskając, np. skronie, czy okolice uszu lub oczu. Jest wiele atlasów map punktów akupresurowych na ciele, gdzie znaleźć można dokładne informacje o lokalizacji tych punktów oraz na co one wpływają. 

Zastosowanie akupresury w leczeniu dolegliwości

Akupresura w leczeniu bólu 

Akupresura jest skutecznym narzędziem w łagodzeniu bólu, dzięki stymulacji określonych punktów na ciele, które są związane z przepływem energii i funkcjonowaniem układów nerwowego oraz hormonalnego. Uciskanie tych punktów może prowadzić do wydzielania endorfin, co naturalnie zmniejsza odczuwanie bólu.

Uciskanie punktów takich jak Hegu (LI-4), zlokalizowanego między kciukiem a palcem wskazującym, oraz Taiyang, znajdującego się w okolicy skroni, może przynieść ulgę w bólach głowy i migrenach. W przypadku bólu pleców, punkt Kunlun (BL-60) na kostce i Weizhong (BL-40) na tylnej stronie kolana są często stymulowane, aby zmniejszyć ból dolnej części pleców i napięcie mięśniowe.

Zastosowanie akupresury w problemach trawiennych

Akupresura może poprawić funkcjonowanie układu trawiennego, stymulując przepływ Qi w meridianach związanych z żołądkiem i jelitami. Poprawa krążenia i relaksacja mięśni gładkich jelit mogą prowadzić do lepszego trawienia i złagodzenia problemów trawiennych.

Punkt Zusanli (ST-36), znajdujący się na dolnej części nogi, jest kluczowy w stymulacji układu trawiennego i może być stosowany w leczeniu niestrawności, zaparć i biegunek. Punkt Neiguan (PC-6), zlokalizowany na przedramieniu, jest często używany do łagodzenia nudności i wymiotów.

Akupresura a zdrowie psychiczne

Akupresura może pomóc w zarządzaniu stresem i poprawieniem nastroju poprzez stymulację punktów, które wpływają na równowagę energetyczną i hormonalną organizmu. Regularne stymulowanie tych punktów może zmniejszyć poziom kortyzolu, hormonu stresu, i promować wydzielanie endorfin i serotoniny.

Punkt Yintang, znajdujący się między brwiami, jest często stymulowany w celu redukcji stresu i niepokoju. Punkt Shenmen (HT-7), na nadgarstku, jest związany z sercem i umysłem, a jego stymulacja może pomóc w złagodzeniu objawów depresji i lęku.

Wpływ akupresury na układ oddechowy i krążenia

Akupresura może pomóc w łagodzeniu objawów astmy i innych chorób układu oddechowego, poprzez poprawę przepływu Qi w meridianach płucnych i oskrzelowych. Stymulacja tych punktów może zmniejszyć skurcz oskrzeli i poprawić funkcję oddechową.

Punkt Feishu (BL-13), znajdujący się na plecach, na wysokości płuc, jest kluczowy w leczeniu problemów oddechowych. Punkt Lieque (LU-7), na nadgarstku, może pomóc w łagodzeniu objawów astmy i poprawie przepływu powietrza. Akupresura może również wspierać układ krążenia, poprawiając przepływ krwi i limfy, co może obniżać ciśnienie krwi i zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Punkt Taixi (KI-3), znajdujący się na kostce, jest związany z nerkami i krążeniem, a jego stymulacja może pomóc w regulacji ciśnienia krwi.

Akupresura a zdrowie kobiet

Akupresura może pomóc w łagodzeniu bólów menstruacyjnych poprzez stymulację punktów związanych z równowagą hormonalną i przepływem Qi w rejonie miednicy. Regularne stymulowanie tych punktów może złagodzić skurcze i inne dolegliwości związane z cyklem miesiączkowym.

Punkt Sanyinjiao (SP-6), znajdujący się na wewnętrznej stronie nogi, jest jednym z najważniejszych punktów stosowanych w akupresurze dla zdrowia kobiet. Jego stymulacja może pomóc w łagodzeniu skurczów menstruacyjnych i regulacji cyklu.

W ciąży akupresura może być stosowana do łagodzenia typowych dolegliwości, takich jak nudności, bóle pleców, czy obrzęki, ale należy pamiętać o konieczności konsultacji z lekarzem, ponieważ niektóre punkty mogą być przeciwwskazaniem.

Punkt Neiguan (PC-6) jest często stosowany w celu łagodzenia porannych mdłości, podczas gdy punkt Kidney 1 (KI-1) na stopie może pomóc w redukcji stresu i poprawie snu. Punkty te są ogólnie uważane za bezpieczne, ale zawsze należy konsultować ich stosowanie z lekarzem.

Akupresura może pomóc w poprawie komfortu życia kobiet w ciąży, redukując bóle krzyża, poprawiając trawienie i wspierając ogólne samopoczucie. Badania pokazują, że regularne sesje akupresury mogą zmniejszyć ryzyko powikłań i poprawić wyniki zdrowotne zarówno dla matki, jak i dziecka.

Jak wykonywać akupresurę? Praktyczne porady!

Akupresurę możesz wykonać także w domu. Wystarczy do tego specjalna mata do akupresury i kilka naszych wskazówek. Oto one:

• Zanim zaczniesz swoją przygodę z akupresurą, poszerz swoja wiedzę na ten temat, np. czytając książki w tym temacie lub artykuły. Pomoże Ci to uniknąć błędów podczas sesji.
• Pójdź na trening do wykwalifikowanego instruktora, który pokaże Ci jak stosować matę oraz jak odpowiednio lokalizować punkty na ciele. 
• Zadbaj o odpowiednio przygotowane miejsce do sesji. Powinno być czyste, ciche i pomagające się zrelaksować. 
• Pamiętaj o regularnych sesjach. Akupresura nie zadziała od razu, na efekty potrzeba kilku sesji.
• Zrozum, że nie wszystkie punkty będą działać na każdego w ten sam sposób. Podejdź do sesji indywidualnie oraz z dużą cierpliwością. 
• Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do sesji, skonsultuj się ze specjalistą w tej dziedzinie lub swoim lekarzem. 

Akupresura - przeciwwskazania i bezpieczeństwo  

Wśród głównych przeciwwskazań do akupresury należą:

• choroby skóry w miejscach, gdzie naciskane będą punkty,
• choroby krwi,
• choroby nowotworowe,
• ciąża,
• stany zapalne lub infekcje w miejscach punktów akupresurowych. 

Niektóre z powyższych przeciwwskazań nie eliminują całkiem z możliwości praktyki akupresury. Najważniejsze jest, aby poinformować o swoich zamiarach lekarza oraz nie próbować korzystać z akupresury bez jego zgody. 

Jednym z takich przypadków jest ciąża. Kobiety ciężarne mogą zasięgnąć pomocy akupresury po uzyskaniu zgody od lekarza. Metoda ta może im pomóc np. w bólach pleców, czy walce z mdłościami.

Warto także korzystać w takich sytuacjach tylko z pomocy wykwalifikowanego terapeuty akupresury. Warto pamiętać także, że akupresurę można dopasować do swoich indywidualnych potrzeb oraz stanu zdrowia. Najlepiej zrobi to specjalista w tej dziedzinie. 

Maty do akupresury - Jak wybrać najlepszą?

Najpopularniejszym rodzajem mat do akupresury są maty pokryte plastikowymi lub gumowymi kolcami, które są zaprojektowane tak, aby stymulować punkty akupresurowe na plecach, szyi i innych częściach ciała. Kolce te naciskają na skórę, promując krążenie krwi i rozluźnienie mięśni. Istnieją również maty wykonane z naturalnych materiałów, takich jak len, bawełna czy bambus, które są bardziej przyjazne dla skóry i środowiska. Tego typu maty często mają kolce wykonane z hipoalergicznych materiałów, co jest korzystne dla osób z wrażliwą skórą. Niektóre maty są wyposażone w dodatkowe elementy, takie jak poduszki do akupresury, które mogą być używane do masażu szyi lub stóp, lub wbudowane mechanizmy wibracyjne, które zwiększają intensywność stymulacji.

Przy wyborze maty należy wziąć pod uwagę, do jakiego celu będzie ona używana. Dla osób poszukujących relaksacji i redukcji stresu, wystarczająca będzie standardowa mata z kolcami. Natomiast osoby z przewlekłym bólem mogą skorzystać z mat z dodatkową poduszką lub maty wibracyjnej.

Dla osób z wrażliwą skórą lub alergiami, warto wybrać maty wykonane z naturalnych, hipoalergicznych materiałów. Ważna jest także jakość wykonania – maty wyższej jakości zazwyczaj mają bardziej wytrzymałe kolce i dłuższą żywotność. Rozmiar maty również jest ważnym kryterium – większe maty są idealne do pełnego masażu pleców, podczas gdy mniejsze, przenośne maty, mogą być bardziej odpowiednie dla osób, które chcą zabrać matę w podróż lub używać jej w pracy.

Gęstość i rozstaw kolców mają bezpośredni wpływ na intensywność stymulacji. Maty z gęsto rozmieszczonymi kolcami zapewniają łagodniejszy nacisk, co może być bardziej odpowiednie dla początkujących lub osób z wrażliwą skórą. Natomiast maty z rzadszym rozmieszczeniem kolców oferują silniejszą stymulację, co jest bardziej skuteczne w leczeniu głębokiego napięcia mięśniowego.

Kolce mogą być wykonane z różnych materiałów, takich jak plastik, guma czy silikon. Kolce z twardszych materiałów oferują bardziej intensywną stymulację, podczas gdy kolce z miękkiego silikonu są delikatniejsze i mogą być bardziej odpowiednie dla osób starszych lub z wrażliwą skórą.

Maty z wbudowanymi funkcjami, takimi jak wibracje czy podgrzewanie, mogą zwiększyć efektywność akupresury, szczególnie w leczeniu bólu i poprawie krążenia. Warto jednak zwrócić uwagę na jakość tych funkcji oraz na możliwość regulacji intensywności.

Nowoczesne narzędzia i techniki wspomagające akupresurę 

Aplikacje i urządzenia wspomagające:

• Aplikacje mobilne - Wraz z rozwojem technologii mobilnych, pojawiło się wiele aplikacji, które pomagają użytkownikom w samodzielnym stosowaniu akupresury. Aplikacje te oferują interaktywne mapy ciała, pokazujące dokładne lokalizacje punktów akupresurowych oraz instrukcje, jak je stymulować. Niektóre aplikacje oferują także możliwość tworzenia spersonalizowanych planów akupresury, dostosowanych do potrzeb użytkownika.
• Urządzenia wspomagające - Na rynku dostępne są także zaawansowane urządzenia elektroniczne, które automatycznie stymulują wybrane punkty akupresurowe. Mogą one działać za pomocą elektrostymulacji lub wibracji, co pozwala na głębszą i bardziej precyzyjną stymulację.

Jak nowe technologie mogą wspierać regularne praktykowanie akupresury w domu?

Nowoczesne aplikacje i urządzenia ułatwiają regularne praktykowanie akupresury w domu, szczególnie dla osób, które nie mają dostępu do profesjonalnych terapeutów. Dzięki nim, użytkownicy mogą samodzielnie wykonywać akupresurę w dogodnym dla siebie czasie i miejscu, co zwiększa regularność sesji i może przyczynić się do lepszych rezultatów.

Aplikacje mobilne często oferują funkcje pozwalające na śledzenie postępów i dostosowywanie sesji akupresury do indywidualnych potrzeb. Na przykład, użytkownik może wprowadzić swoje objawy i otrzymać spersonalizowane rekomendacje dotyczące punktów do stymulacji. Wiele aplikacji zawiera bogate materiały edukacyjne, w tym filmy instruktażowe i artykuły, które pomagają użytkownikom lepiej zrozumieć techniki akupresury i jej korzyści zdrowotne.

Akupresura w połączeniu z innymi terapiami:

• Integracja z jogą - Akupresura może być skutecznie łączona z jogą, zwłaszcza z pozycjami, które promują przepływ energii w ciele. Praktyka jogi pomaga w rozciąganiu i wzmacnianiu ciała, podczas gdy akupresura może wspierać koncentrację na przepływie Qi wzdłuż meridianów. Kombinacja tych dwóch technik może zwiększyć efektywność terapii w łagodzeniu stresu, poprawie elastyczności i redukcji bólu.
• Połączenie z medytacją - Akupresura i medytacja mogą wzajemnie się uzupełniać, zwłaszcza w kontekście redukcji stresu i poprawy samopoczucia psychicznego. Stymulacja punktów akupresurowych przed medytacją może pomóc w osiągnięciu głębszego stanu relaksacji, podczas gdy medytacja wspiera harmonizację energii w ciele.
• Akupresura i masaże - Akupresura może być również łączona z różnymi formami masażu, takimi jak masaż tajski czy shiatsu. Masaż pomaga w rozluźnieniu mięśni i poprawie krążenia, co może wzmocnić efekty akupresury, szczególnie w leczeniu bólu i napięcia mięśniowego.
  
  Podsumowując, nowoczesne narzędzia i techniki wspomagające akupresurę, takie jak aplikacje, urządzenia elektroniczne oraz maty do akupresury, mogą znacząco ułatwić i zwiększyć efektywność praktykowania akupresury w domu. Połączenie jej z innymi formami terapii, takimi jak joga czy medytacja, pozwala na bardziej holistyczne podejście do zdrowia, przynosząc korzyści zarówno fizyczne, jak i psychiczne.

Podsumowanie

Akupresura to masaż, który polega na uciskaniu konkretnych punktów na ciele. Punkty te są szczególnie wrażliwe na impulsy bioelektryczne. Jest to metoda leczenia, która należy do medycyny niekonwencjonalnej wywodzącej się z tradycyjnej chińskiej medycyny. W tej metodzie ciało uciskamy, nie wbijamy igieł, jak w akupunkturze. 

Akupresura jest jedną z najstarszych technik leczniczych na świecie, mającą swoje korzenie w starożytnych Chinach. Współcześnie akupresura jest uznawana za integralną część medycyny alternatywnej na całym świecie.

Jak działa akupresura? Odblokowanie przepływu energii przez meridiany, wpływ na narządy wewnętrzne, harmonizacja energii, stymulacja zakończeń nerwowych, wpływ na układ nerwowy i hormonalny.  

W akupresurze wyróżnia się dwa rodzaje masażu: masaż pobudzający i hamujący. Techniki akupresury: ucisk palcami, masaż paznokciami, masaż drewnianą pałką.

Wśród głównych przeciwwskazań do akupresury należą: choroby skóry w miejscach, gdzie naciskane będą punkty, choroby krwi, choroby nowotworowe, ciąża, stany zapalne lub infekcje w miejscach punktów akupresurowych. 

Jeśli chcesz zacząć swoją przygodę z akupresurą, koniecznie sprawdź ofertę naszego sklepu internetowego z akcesoriami do jogi (i nie tylko!) YogaBazar. A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat niekonwencjonalnych metod leczenia jogi, sprawdź naszego bloga. Znajdziesz tam m.in. wpisy takie jak: Jak zacząć medytować?, czy Joga na rwę kulszową [Najlepsze ćwiczenia].